Dunav film – umesto proslave

Potrebno je sačuvati van svih vlasnika i od svakojakih  vlasništva umetničko zdanje građeno pokretnim slikama na istoj adresi više od pedeset godina. Tu građevinu duha – Dunav film – neprocenjivu vrednost umetnosti srpkog filma nemoguće je kupiti. Ona ne može da promeni vlasnika ili vlasništvo. Ona je temeljna vrednost srpske kulture stvarane sredinom 20. veka.
Njoj jedino zlo može naneti zaborav.
Monografija o Dunav filmu ima zadatak i svrhu da od zaborava sačuva sve bitno u srpskom kratkom metru sredinom i krajem 20 veka: stvaraoce, dela, uslove, načine stvaranja  –  Beogradsku školu dokumentarnog filma i njenu estetsku ostavštinu.
Tokom dve godine ovaj predlog je bio, nadamo se, rasmatran, barem rasmatran, od konkursne komisisje Ministarstva kulture Srbije za dela od „kapitalne vrednosti”. Oba puta nije podržan.
Obkavljivanje ovog predloga u „Filmografu” može se shvatiti, a to bi bilo dragoceno razumevanje, kao otvoreni tender za sponzorstvo nad budućim izdanjem.

***
DUNAV FILM 1955 – 2009

Monografija

Ova monografija je svojevrsna odbrana od zaborava, svedočenje o ostvarenim filmskim delima i ljudima koji su stvarali u Dunav filmu, na njegove osnivače,  reditelje, scenariste, snimatelje, montažere, organizatore proizvodnje, službenike, o njihovim pregalačkim zanosima u  burnim vremenima rađanja i razvoja srpske i jugoslovenske kinematografije.

Cilj monografije

Ova knjiga na zanimljiv, sveobuhvatan i dokumentovan način prikazuje poluvekovnu profesionalnu aktivnost beogradskog filmskog proizvodnog preduzeća Dunav film, o filmskim stvaraocima i filmskim radnicima koji su tokom proteklih pet decenija postojanja Dunav filma realizovali svoja ostvarenja u širokom rasponu od dobrih, korisnih i lepih filmova različitih namena, do izuzetno vrednih umetničkih dela koja su slavu Beogradske škole dokumentarnog filma pronela širom sveta.

Monografija o Dunav filmu je koncipirana kao zanimljivo štivo ne samo za hroničare srpske i jugolslovenske kinematografije, za filmske radnike, studente filmske režije i ljubitelje filma, već i za širi krug čitalaca koji su zainteresovani za kulturu uopšte. Stoga je zadatak i ovog rada da se ,,piše uzbrdo, kako bi se čitalo nizbrdo” – lako, razumljivo i na sažet način doći do suštine estetskog, društvenog, produkcionog kompleksa koji je u temelju  filmske poetike. Toj nameri doprinosi i mnoštvo fotografija (kadrova) iz filmova o kojima se govori.

Delatnost Dunav filma  prikazuje se na sveobuhvatan način, kroz sve vrste proizvodnje kojima se preduzeće bavilo – dokumentarni film, kratki igrani film, namenski, animirani i igrani film; najznačajnija umetnička ostvarenja u svim ovim kategorijama, festivalske nagrade i međunarodni uspesi, ali ne zanemaruju se ni ostali oblici filmskog stvaralaštva  kao bitan deo celine proizvodnje koja je svakako imala važnu društvenu funkciju tokom proteklih decenija i ostala kao svedočanstvo budnog oka svoga vremena.

Rad na ovoj knjizi je zasnovan na proverenim dokumentima o istorijatu i doprinosu Dunav filma u ukupnom razvoju kinematografije u Srbiji i Jugoslaviji. Svaki podatak koji se iznosi pred čiatoca je provereno verodostojan:  naslovi svih proizvedenih filmova sa potpuno tačnim filmografskim podacima, kao i imena svih autora koji su radili za Dunav film sa najosnovnijim biografskim podacima. Takoće  ova knjiga ostati kao kvalifikovani izvor podataka o delatnosti Dunav filma za neke buduće istraživače naše filmske prošlosti.

P r i l o z i će biti dati u elektronskoj formi (CD) i čine tri tematske oblasti:

Filmografija svih filmova koje je proizveo Dunav film, samostalno ili u koprodukciji, data po godinama proizvodnje, uz navođenje osnovnih filmografskih podataka
Nagrade na domaćim i međunarodnim festivalima predstaviće se kao niz hronoloških podataka o nagradama sa svih festivala.
Leksikon filsmih autora je azbučni popis svih stvaralaca (reditelja, snimatelja, scenarista, muzičkih saradnika, kompozitora, momtažera… kao i onih koji su u projektima dali značajan doprinos kao konsultanti, pisci scenarija, spikerskih tektsova itd. Leksikon autora upravo radimo polazeći od podataka obuhvaćenih Filmografijom Dunav filma.

Šire o temi

Dunav film, preduzeće za proizvodnju filmova, postoji 53 godine. Generacije filmskih poslenika provele su u ovoj Kući najveći deo svog radnog veka. Za mnoge od njih bio je to najplodotvorniji i najlepši deo njihovog života. U toku poluvekovnog postojanja stvarana je fizionomija proizvodne filmske kuće, koja je, od prvih posrćućih koraka, postala vodeći jugoslovenski proizvođač dokumentarne i kratkometražne produkcije sa dometima koji predstavljaju vrhunce ovog vida filmskog stvaralaštva u svetskim razmerama.

I sve to ,,pod krovom Dunav filma, trudom i delom njegovog kadrovskog potencijala koji se stvaralčki razvio u Dunav filmu” kako je govorio Vicko Raspor.

Osnivanje Dunav filma

Godina 1955.  Prilike u srpskoj kinematografiji toga perioda. Potreba za specijalizovanim preduzećem za dokumentarnu i kratkometražnu proizvodnju. Osniva se Biro film (1955) kao preteča Dinav filma. Citat osnivačkog akta vlade SFRJ. Osnivači Miladin Kutlešić i njegov proizvodni tim. Karakter prvobitne proizvodnje: namenski, obrazovni, naučno-popularni filmovi. Prvi umetnički prodori, prva učešća na festivalu dokumentarnog i kratkometražnog filma u Beogradu. Autori iz tog perioda. Imena radnika u sektoru proizvodnje.

Proširenje proizvodnje

Skučene prostorije od jedne i po sobe u Brankovoj ulici nisu bili smetnja za proširenje i žanrovsko obogaćenje. Pokazalo se opravdanim stvaranje ove specijalizovane filmske kuće jer je dokumentarni i kratkometražni film u Srbiji životario, bez planske i programske orijentacije, kao sporedni i uzgredni proizvod u postojećim filmskim kućama za igrani film. Postepeno okupljanje dokumentarista oko Dunav filma. Smeliji prodori i zapaženi rezultati u oblasti umetničkog dokumentarca. Okvirno datiranje ovog perioda.

Još uvek u Brankovoj ulici

Dunav film je ostvario mesto u srpskoj kinematografiji kao glavni specijalizovani proizvođač kratkometražnog filma. Postignuti rezultati, njihov kvalitet, čine da Republička zajednica za kulturu usmerava ka Dunav-filmu sva finansijska sredstva predviđena za kratki film. Proširuje se obim proizvodnje, postižu novi kvaliteti. Umetnički rukovodilac je Ratko Đurović, profesor filmske dramaturgije, scenarista i sineast, koji je svoj boravak na toj funkciji obeležio podizanjem kvaliteta čitave produkcije.

Preseljenje u Ruzveltovu 45

Već afirmisan kao značajna filmska kuća na jugoslovenskom planu, Dunav film se, sticajem povoljnih prilika, seli u nove prostrane i udobne prostorije. Raspolaže sa minimumom sopstvene filmske tehnike, projekcionom salom, tri filmske montaže, kancelarijama za službenike i autore.
Tada se oko Dunav filma okupljaju sve najjače autorske snage. Tandem Miladin Kutlešić i Petar Gojšina uspešno vode organizacijske poslove, obezbeđujući sigurnu materijalnu bazu kuće. Vremensko određivanje ovog perioda i zapažena ostvarenja.

Vreme Vicka Raspora

Stil umetničkog rukovođenja Vicka Raspora, koji u međuvremenu preuzima i funkciju generalnog direktora, karakteriše stvaranje poletne stvaralačke atmosfere, poverenje u autore, smisao za uočavanje vrednosne ideje u projektima koji se nude, često opisanih samo u nekoliko rečenica, otvorenost za mlade koji se oprobavaju, odstranjivanje birokratskog balasta u domenu umetničkog rada. Stvara se redakcijski kolegijum od Dunavovih autora, koji kreira godišnji repertoar kuće.

Dunav film postaje najugledniji i najznačajniji proizvođač dokumentarnog i kratkometražnog filma. Stvaraju se filmovi najvišeg jugoslovenskog i svetskog dometa. Dunav film je kuća privlačna za gostovanje mnogih autora iz čitave Jugoslavije.

Stvarni optimalni uslovi autorskog rada urodili su formiranjem prepoznatljivog stila dokumentarnog filma kakav je negovan u Dunav filmu, stila koji je spontano nazvan „Beogradska škola dokumentarnog filma“. Bitne odrednice ovog stvaralačkog stila, Škole, čine bogatstvo u raznolikosti tematike, humanističko poniranje u smisao čovekovog bitisanja u savremenim uslovima, uočavanje i beleženje životnih istina oslobođenih od ideoloških naslaga, nametanim vladajućim duhom vremena.

Konačno, treba istaći da je sve to vezano za ličnost Vicka Raspora i njegov metod umetničkog rukovođenja.

Autorski tematski ciklusi

Osmišljena repertoarska politika, godinama negovana, omogućila je da se formiraju određene autorske fizionomije, prepoznatljivog tematskog i stilskog afiniteta, među stvaraocima okupljenim oko Dunav filma. Tako je nastao veći broj celovitih autorskih tematskih ciklusa, kao plod pruženih mogućnosti autorima za kontinuiran angažman i rad na sopstvenim projektima. Iza svakog od njih stoji autor sa svojim opredeljenjem i senzibilitetom, koji će ostati crvenim slovima zapisani u istoriji srpskog filma:
Krsto Škanata, sa serijom sociološkog dokumentarca, okrenutog prema čoveku i njegovom položaju u društvu. U njima progovara snažni autorski krik za ljudskom pravdom, osudom zla u čoveku i društvu, apel za čovečnost (Prvi padež – čovek, Ratniče voljno, Odričem se sveta, Nostalgija vampira, Teroristi, Dvanaest meseci zime, Vevčani).
Milenko Štrbac, autor poznatih dokumentarnih filmova nastalih pre osnivanja Dunav filma, uključio se u rad ove kuće, gde je nastavio sa svojim originalnim dokumentarističkim opservacijama savremenog razvitka (I sutra i juče, Iza fasada, Običnim ljudskim korakom i dugometražni dokumentarni film Kiše zemlje moje).
Sveta Pavlović donosi filmsko svedočenje o životu, običajima i problemima šire ruralne sredine Istočne Srbije, koji su ujedno dragocen etnološki zapis o životu ljudi jednog podneblja. (Sabori, Berba, Radovi u toku, Da kapo al fine, Breza)
Brana Ćelović, interpretira život sa njegove smešne strane, uz blagu ironiju i satiru, ali sa mnogo duha i životne istine (Letovanje na selu, Pečat, Zlato, Jedna puška ide u grad, Zaboravljeni marš).
Puriša Đorđević sa osobenom, samo njemu svojstvenom notom, evocira teme iz NOB-a (On, Majka, sin, unuk, unuka, Pogibija Bate Jankovića, Dečak sa zvezdom, igrani film Jutro).
Aleksandar Ilić, ezopovskom snagom slika životinjski svet, tumačeći ga dubljim metaforičnim smislom (Led, Sova, Malj, Kanon).
Vlatko Gilić u dokumentarni prosede uvodi svojevrsnu poetiku (In continuo, Ljubav, dan više, zategni dele…).
Živko Nikolić poetiku dokumentarnog filma obogatio je likovnošću kadra pod jakim utucajem Lubardinih slika, donoseći upečatljiv vizuelni doživljaj o ljudskim sudbinama na crnogorskom kršu. (Bauk, Ždrijelo, Prozor, Biljeg…)
Ratomir Ivković vrši prvi sistematski proboj u, tada ideološki nepoželjnu oblast, srpske kulturne istorije, gde poetski obojenim pristupom osvetljava lepotu arhitekture i slikarstva starih zdanja nastalih u cvatućem periodu srpske srednjevekovne državnosti (Moravski triptihon, Dolina vekova, Sopoćani, Letopis o starim gradovima, Tragom Velike seobe, Tvrđave na Dunavu, Crkve brvnare, Vreme ikona, Sjaj starog zlata, Hilandar na Atosu (u korežiji sa Mikom Miloševićem).
Mika Milošević ima sličan autorski pristup kulturno-istorijskoj tematici, ali sa posebnim obeležjem (Kamen, boje, vekovi, Novo brdo, Od psaltira do kompjutera, Hilandar na Atosu – korežija sa R.Ivkovićem).
Stjepan Zaninović pretežno se orijentiše na žanr kratkog igranog filma, ispoljavajući oštriji satirični pristup čoveka i društvu.
Mića Milošević, posvećuje svoj angažman filmovima o sportu, njegovoj vizuelnoj lepoti i naporu da se dosegne podvig (Končerto gimnastiko, Hokej, Za zelenim stolom, Konjanici, Klizači).
Miroslav Subotički, neguje filmove istog žanra (Rekom Unom, Košarka, Dubrovački narval).
Vladan Slijepčević, postavio je iza sebe nekoliko, plemenitim izrazom iskazanih, dokumentarnih filmova (Danas u novom gradu, Pretežno vedro, Nedelja na trkalištu, Lepenski vir).
Nikola Rajić stvara niz folmova prateći baletsko stvaralaštvo (Koraci baleta…).
Bogatstvu i raznolikosti repertoara dali su svojim značajnim doprinosom i mnogi drugi autori: Božidar Rančić, Miodrag Nikolić, Dušan Makavejev, Vuk Babić, Dejan Đurković, Vladimir Basara, Žarko Pešić, Dragoslav Lazić, Vera Jocić, Ljubiša Jocić, Aleksandar Aranđelović, Miroslav Jokić, Aleksandar Obrenović, Petar Stojanović, Jovan Jovanović… i naravno, prostor ovog predloška ne dopušta nam dalja navođenja imena.

Filmski snimatelji Dunav filma

Ljudi koji zaslužuju posebno poglavlje kada je reč o proizvodima Dunav-filma, jesu njegovi filmski snimatelji. Snimatelj – dokumentarist je poseban tip stvaraoca. On je taj koji rediteljevu, ali i svoju sopstvenu, viziju posmatranog sadržaja opredmećuje u filmsku sliku, koja će, razume se, u daljoj montažnoj obradi i kompozicijskom sklopu dela dobiti pravo značenje.

Ali, snimatelj-dokumentarist je najbliži i najverniji saradnik rediteljev, sazdan od nerva i dinamizma, spreman na svaku vrstu misionog i fizičkog napora, strasni „lovac slika“, stvaralac kome je stran mirni akademizam, ležernost i ravnodušnost. Upravo ta obeležja poseduju snimatelji Dunav-filma: Nikola Majdak, Jovan – Joca Jovanović, Bratislav Stojanović, Mihailo Popović, Aleksandar Sekulović, Petar Lalović, Milivoje Milivojević, Petar Ljutić, Zoran Bogdanović.

Osvajanje crtanog filma

Prvi značajni koraci u nastojanju crtanog filma Beogradskog kruga vezani su za Dunav film. Samo je ovako jaka proizvodna kuća mogla da okupi, do tad neotkriveni, potencijal autora i entuzijasta, crtača i animatora, u beogradskoj sredini. Za vrlo kratko vreme postao je beogradski crtani film uspešan takmac svetski afirmisanoj školi zagrebačkog crtanog filma.
Oko Dunav filma ubrzo izrasta širok krug afirmisanih stvaralaca ovog filmskog žanra, kao što su: Nikola Majdak, Bikić, Zoran Jovanović, Slobodan Milić, Dušan Ševo, Vera Vlajić, Rastko Ćirić… čija dela dobijaju priznanja na domaćoj i na međunarodnoj sceni. Datiranje ovog perioda, navođenje svih autora, filmova, nagrade i priznanja.

Proizvodnja igranog i celovečernjeg dokumentarnog filma

Registrujući se kao preduzeće za proizvodnju filmova (više ne samo dokumentarnog i kratkometražnog filma), Dunav film je u nekoliko navrata ušao u proizvodnju igranog filma, ne kao stalni proizvođač te vrste, već sa ambicijom da dokaže kako se sa posedovanjem visokog proizvodnog kriterija i rafinovanog osećanja za vrednost teme, mogu praviti igrani filmovi zančajnih umetničkih dometa. Tako su proizvedeni filmovi: Jutro, Podne, Kros-kontri (svi autora Puriše Đorđevića), Maestro i Margarita (Aleksandra – Saše Petrovića) i Nizvodno od sunca (Fedora Škubonje). Navešće se nagrade na festivalu u Puli i Veneciji, izvodi iz inostranih kritika.
U okviru dugometražne dokumentarne proizvodnje (kao celoviti bioskopski programi), snimljena su značajna dela: Teroristi, Dvanaest meseci zime (Krsto Škanata), Kiše zemlje moje (Milenko Štrbac), Jugoslavija po volji naroda (Blagoje Ilić i Miomir Stamenković), čiji su autori dobili vredna filmska priznanja  u zemlji  i u svetu.

Dunav film i domaći i međunarodni filmski festivali

Na Beogradskom festivalu dokumentarnog i kratkometražnog filma, najvažnije filmske smotre, Dunav film je po pravilu godinama značajno zastupljen, kako brojem, tako i kvalitetom, i žanrovskom lepezom, među svim jugoslovenskim proizvođačima. Kao dominantan učesnik, on je sa svojim filmovima dobitnik velikog broja nagrada: producentskih za najbolju selekciju, najznačajnijih autorskih nagrada u svim žanrovima, zatim nagrada mnogih društvenih institucija, kao i nagrada kritike.

Beogradski festival kao jedna od najvećih manifestacija dokumentarnog, kratkog i crtanog filma u svetu, iako po karakteru nije bio međunarodni, veliki je skup istaknutih proizvođača filmova ove vrste i filmskih kritičara iz celog sveta. Predstavnici međunarodnih festivala iz drugih zemalja ovde su nalazili širok izbor za programe svojih festivala, pa su tako mnogi filmovi Dunav filma izašli u svet, gde su na festivalima u Oberhauzenu, Lajpcigu, Krakovu, Kanu, Veneciji, Moskvi… dobijali čitav niz nagrada.

Dokumentarni film i Beogradska škola dokumentarnog filma

U razvoju Dunav filma specijalno poglavlje pripada definisanju i određivanju pojma Beogradska škola dokumentarnog filma. Ovo je poglavlje o stvaralačkom duhu dokumentarnog i kratkometražnog filma beogradskih dokumentarista okupljenih u Dunav filmu,  koji su strani kritičari prepoznali i definisali kao Beogradsku školu dokumentarnog filma; kako se došlo do toga i kako su te svoje teze o jedinstvenom duhu beogradskog filmskog dokumentarizma objašnjavali strani kritičari i domaći teoretičatri filmske estetike (Ranko Munitić).

Saradnja sa Beogradskom televizijom

Izrada nekoliko televizijskih serija poverenih realizaciji i kadrovima Dunav-filma, obeležili su pojavu novog višeg kvaliteta u proizvodnji dokumentarnih serija na Beogradskoj televiziji. Tako je nastala serija „Riznice kulturnog blaga“, sa temama kulturno-istorijskog sadržaja: Manastir Hilandar (koautorstvo Ratomir Ivković i Mika Milošević), Meteori (autor Mika Milošević), Umetnost Raške i Moravske škole (R. Ivković), Spomenici srpske kulture u Mađarskoj (Ivković – Milošević), Srbi u Trstu (V. Slijepčević), Tri priče iz Norveške (R. Ivković), Narodni muzej u Beogradu (R. Ivković), Etnografsko blago Srbije (M. Milošević, R. Ivković).

Serija „Ostavština za budućnost“ je manje ambiciozna ali je značajna kao filmski zapis o savremenim poslenicima u nauci, književnosti i umetnosti.

Ova saradnja sa televizijom nije donosila vredniju finansijsku dobit, ali je, zahvaljujući TV medija, doprinosila afirmisanju Dunav-filma kao umetničkog kolektiva.

Saradnja sa privrednim i društvenim organizacijama

Zahvaljujući svom ugledu Dunav-film ostvario je bogatu poslovnu saradnju sa privrednim i društvenim organizacijama, snimajući po narudžbi filmove za potrebe pojedinih preduzeća i ustanova, koje sve više uviđaju značaj filma za informaciju i propagandu svoje delatnosti.

Na tom planu ostvarena je široka i trajna saradnja sa velikim industrijskim kompleksima kao što su Basen Bor, Poljoprivredni kombinat Beograd PKB, Železara Smederevo, Elektro-energetski basen Kolubara, Skupština grada Valjeva, Turistički savez Srbije i dr. Tako je u okviru delatnosti borskog basena snimljena višegodišnja filmska dokumentacija kao i neki zapaženi dokumentarni filmovi (autor Sveta Pavlović). U sponzorstvu PKB-a snimljeni su vredni dokumentarno-informativni filmovi o periodima razvoja PKB, o izgradnji njegovih fabrika Šećerana i FRIKOM, popularni film za decu Mleko, film o preobražaju pustinjskog podneblja Zelena Mesopotamija, kulturni filmovi Spomenici Mesopotamije i Islamska umetnost na tlu Iraka (svi u koautorstvu R. Ivković i M. Milošević).

Skupština grada Valjeva finansirala je filmove – monografije o gradu Valjevu, biografske filmove o narodnim herojima Dragojlu Dudiću i Miši Pantiću (R. Ivković) i kulturni film Od psaltira do kompjutera (M. Milošević). U više navrata ostvarivana je i saradnja sa turističkim organizacijama, kao i sa drugim naručiocima. Navesti sponzore, filmove i autore.

Period otežanih uslova proizvodnje

U vremenu direktorstva Nikole-Tolje Vučinića, Dunav film je i dalje u proizvodnom poletu. Međutim, sa prestankom planskog finansiranja iz sredstava Republičke zajednice za kulturu, sve više se dovodi u pitanje bogatstvo repertoara i njegova raznolikost, stvarana na osnovu slobodnih autorskih tema. Ipak, ta proizvodnja se nastavlja, mada u smanjenom obimu, ali ne sa manje uspeha na planu kvaliteta.

To je bilo moguće samo zato što Dunav-film, u cilju održavanja svog festivalskog renomea, ulaže sopstvena materijalna sredstva u autorsku proizvodnju. On je u mogućnosti da ta sredstva nalazi u napred pomenutoj razgranatoj proizvodnji naručenog filma i mnogostrukoj saradnji sa privredom.

Dunav film u danima krize

Raspad Jugoslavije doveo je do razbijanja sistematske i planske proizvodnje dokumentarnog, kratkometražnog i crtanog filma. Kuća je prinuđena da se bori sa velikim teškoćama i da se prilagođava dosad najtežim uslovima u svom postojanju. Gotovo sve svoje kapacitete ona usmerava u rad za potrebe privrede kao jedinog sponzora.
U tim uslovima direktorstvo i rukovođenje preuzima Nedeljko – Neđa Ješić, dugogodišnji provereni radnik u sektoru proizvodnje Dunav-filma. Dunav film živi, radi, proizvodi. Savremene potrebe sve više orijentišu proizvodnju na primenu video-tehnologije. Ostvaruje se zadatak da se sačuva puni integritet Dunav filma kao uglednog filmskog proizvođača. Oko njega su i dalje okupljeni njegovi provereni i najverniji kadrovi.
Datiranje ovog perioda, karakteristike proizvodnje i vredna ostvarenja. Navesti imena i funkcije svih članova proizvodnog tima, opisujući sektore njihovog rada.

Filmska škola Dunav filma

Osnivanje i školovanje budućih filmskih stvarala novi menadžment Dunav filma stavio je sebi kao prioritetan cilj što je rezultat poslovanja u novim uslovima. Iskusni filmski stvaraoci postali su profesori. Ostvarena je višegodišnja saradnja između Fakulteta dramskih umetnosti i Dunav filma i najzad o osnivanju Filmske škole.
Danas đaci Filmske škole Dunav filma su iskusni stvaraoci čija imena čitamo na špicama mnogih televizija ili među nagrađenim stvaraocima Beogradskog festivala dokumentarnog i kratkometražnog filma.

Bogatstvo i vrednost arhiva Dunav-filma

U periodu od 1955. godine do danas, složeno je u arhivu, filmoteci, Dunav-filma dragoceno kulturno i istorijsko blago nastajalo samopregornim zapisivanjem na filmsku traku, što su ga obavljali stvaraoci okupljeni oko Dunav-filma čineći verodostojnu sliku jedne epohe, trud i znoj, smeh i suze, radost i bol srpskog i jugoslovenskog, sve to sagledano nepodmitljivim okom filmske kamere.

Napomena redakcije:

Ovaj predlog dobila je redakcija Novog Filmografa od filmskog reditelja Miroslava Jokića. Objavljujemo ga, srdačno podržavamo i želimo da se ostvari. Želimo takođe da ova monografija bude obuhvatnija nego što je ovaj predlog iz koga su, verovatno omaškom, izostala značajna imena srpskog filma i Dunavove škole. Biće to sigurno prilika za prezentaciju naše filmske baštine u kojoj će se uspostaviti tačnija valorizacija pojedinačnih doprinosa našoj bogatoj filmskoj prošlosti.

Follow